Ruimtelijke ordening als tool voor preventieve gezondheidszorg. Het is een van de stokpaardjes van architect-ingenieur en stedenbouwkundige Jens Aerts. Binnen de divisie BUUR van het ingenieurs- en architectenbureau Sweco werkt hij met diverse partners aan een duurzame ruimtelijke planning. “We hebben belangrijke hefbomen in handen,” zegt hij. “Met de klimaatverandering en de stijgende zorgnoden is een slimme ruimtelijke ordening belangrijker dan ooit.”

“Wist je dat de stedenbouwkunde als discipline voortkomt uit de gezondheidszorg?” vraagt Jens Aerts aan het begin van het gesprek. “Tijdens de cholera-epidemie in Londen midden 19de eeuw bracht dr. John Snow evidence based in kaart waar de slachtoffers woonden. Hij ontdekte haarden van infectie en kon zo de oorzaak achterhalen: de slechte waterkwaliteit. Tot dan legde de overheid de verantwoordelijkheid bij het individu: cholera was een kwestie van persoonlijke hygiëne. Wat dus niet bleek te kloppen. Het was een kwestie van slechte voorzieningen. In het zog hiervan gingen de eerste stadsplanners aan het werk. Ze benadrukten het belang van ventilatie in huizen, goede rioleringen en groen in de stad. Ook de grote branden in Londen dwongen de overheid om slimmer aan stadsplanning te doen en normen op te leggen.”

“Covid drukte ons opnieuw met de neus op de feiten. Er werd dan wel gesproken over social distancing, maar eigenlijk bedoelden we physical distancing: het was belangrijk dat we fysiek afstand hielden. Daarvoor heb je ruimte nodig. Zoals openbare ruimte en parken, waar we sociale contacten kunnen onderhouden en tegelijk fysiek afstand bewaren.”

“Open ruimte is voor stedenbouwkundigen even belangrijk als de gebouwde omgeving,” zegt Jens Aerts. “Het bewaren en goed omgaan met de schaarse ruimte die ons nog rest, is een prioriteit. We werken vaak in opdracht van lokale overheden of gewesten, maar we zitten aan tafel met de meest uiteenlopende partners.”

“Maatschappelijke veranderingen hebben een grote impact op de ruimtelijke ordening. Vooral de klimaatverandering speelt vandaag een rol. Zowel wat mitigatie (het vertragen en verminderen van de klimaatverandering) als adaptatie (tijdige aanpassing aan de klimaatverandering) betreft. De klimaatverandering is volop bezig en zal zich de komende jaren en decennia voortzetten. Ze heeft een invloed op onze gezondheid, onze manier van wonen en de wijze waarop we de ruimte vormgeven.”